Το πρόγραμμα που αποσκοπεί στην παροχή εξετάσεων για τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) σε 2,5 εκατομμύρια Ελληνίδες αντιμετωπίζει απροσδόκητες καθυστερήσεις και τεχνικές αλλαγές. Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει ανησυχίες, καθώς η πρωτοβουλία χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και αποτελεί αντικείμενο ελέγχου από την Κομισιόν.
Ο αρμόδιος υπουργός κ. Γεωργιάδης και η αναπληρώτρια Υγείας κ. Αγαπηδάκη καλούνται να δώσουν εξηγήσεις για την προνομιακή μεταχείριση μιας εταιρείας.
Το αποτέλεσμα της καθυστέρησης είναι ότι οι Ελληνίδες θα πρέπει να περιμένουν ενδεχομένως για μεγάλα χρονικά διαστήματα για πρόσβαση σε κρίσιμες εξετάσεις για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Διάφορες έρευνες μάλιστα δείχνουν ότι περίπου το 7-8% των Ελληνίδων είναι θετικές στο HPV, υπογραμμίζοντας τη σημασία των προσβάσιμων και τακτικών προγραμμάτων ελέγχου για την αποτελεσματική καταπολέμηση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Η προνομιακή μεταχείριση εταιρείας
Το πρόγραμμα πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας εγκρίθηκε ως νομοσχέδιο και δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα τον Ιούλιο του 2022, γράφει το euractiv που αποκαλύπτει την υπόθεση.
Ωστόσο, τέσσερις μήνες αργότερα, ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), υπεύθυνος για το πρόγραμμα, σταμάτησε απροσδόκητα την εφαρμογή του χωρίς εξηγήσεις. Η απόφαση αυτή αποτέλεσε έκπληξη, δεδομένου ότι οι εταιρείες και τα εργαστήρια είχαν ήδη επενδύσει στον απαιτούμενο διαγνωστικό εξοπλισμό με βάση τις αρχικές τεχνικές απαιτήσεις.
Στις 15 Μαρτίου 2024, η κυβέρνηση δημοσίευσε νέες τεχνικές απαιτήσεις που άλλαξαν σημαντικά το σχέδιο, ευνοώντας μια συγκεκριμένη ιατρική συσκευή HPV DNA που παρήγαγε μια συγκεκριμένη εταιρεία. Η αλλαγή αυτή όχι μόνο στρεβλώνει τον ανταγωνισμό αλλά και περιορίζει την πρόσβαση στον έλεγχο, καθώς μόνο τα μεγαλύτερα εργαστήρια είναι σε θέση να διενεργούν τις εξετάσεις.
Επιπλέον, οι επικριτές της απόφασης αμφισβητούν την επιστημονική βάση για τον περιορισμό της χρήσης μιας μόνο ιατρικής συσκευής, όταν άλλες συσκευές στην αγορά μπορούν να παράγουν παρόμοια αποτελέσματα.
Το υπουργείο Υγείας δεν απαντά
Το ελληνικό Υπουργείο Υγείας δεν απάντησε σε ερωτήσεις του euractiv σχετικά με την αιφνίδια διακοπή και τις επακόλουθες αλλαγές στις απαιτήσεις του έργου. Το ζήτημα αυτό τράβηξε την προσοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς η πρωτοβουλία χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, το οποίο πρόσφατα προειδοποιήθηκε από το Ελεγκτικό Συνέδριο της ΕΕ σχετικά με τον κίνδυνο παρατυπιών ή διαφθοράς.
Η ΕΕ είναι επιφυλακτική όσον αφορά την υλοποίηση των έργων από τα κράτη μέλη και τη συμμόρφωσή τους με τους ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις. Σε περίπτωση παρατυπιών, απάτης ή σύγκρουσης συμφερόντων, οι αρχές της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, της OLAF (Οργανισμός για την καταπολέμηση της Διαφθοράς) και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, έχουν την εξουσία να διεξάγουν έρευνες και ενδεχομένως να ανακτούν κεφάλαια.
Τι λέει πηγή της Κομισιον
Σχολιάζοντας το ελληνικό πρόγραμμα, πηγή της ΕΕ δήλωσε στο Euractiv ότι θα αξιολογηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) στο πλαίσιο του ορόσημου 165, το οποίο αποτελεί μέρος της ένατης αίτησης πληρωμής της Αθήνας.
Η πηγή ανέφερε ότι η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει πρόσθετες πληροφορίες και να διενεργήσει ελέγχους και για να επαληθεύσει την ολοκλήρωση των ορόσημων και των στόχων.
Σε περίπτωση απάτης, διαφθοράς ή σύγκρουσης συμφερόντων, οι αρχές των κρατών μελών πρέπει πρώτα να διορθώσουν αυτά τα ζητήματα και στη συνέχεια να ανακτήσουν τυχόν κεφάλαια που δόθηκαν παράνομα ή εναντίον των κανόνων..
“Εάν το κράτος μέλος δεν δρομολογήσει αυτές τις διορθώσεις, η Επιτροπή θα ανακτήσει τα κεφάλαια”, προειδοποίησε η πηγή της ΕΕ και πρόσθεσε:
“Σε κάθε περίπτωση, η OLAF, το Ελεγκτικό Συνέδριο, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και η ίδια η Επιτροπή μπορούν να έχουν πρόσβαση στα σχετικά δεδομένα και να ερευνήσουν τη χρήση των κονδυλίων, αν χρειαστεί”.
